การสังคายนา

เรื่อง การสังคายนา

1.การสังคายนา หมายถึง  การรวบรวมพระธรรมวินัย  ซึ่งเป็นคำสอนของพระพุทธเจ้า เพื่อสอบทานความถูกต้องตรงกัน  และจัดเป็นหมวดหมู่ เพื่อง่ายต่อการท่องจำ  การศึกษา และการเผยแพร่

2.สาเหตุที่ต้องมีการสังคายนา คือ 

1) เพื่อธำรงรักษาคำสอนพระพุทธศาสนาเอาไว้ไม่ให้สูญหาย

2) เพื่อธำรงรักษาคำสอนพระพุทธศาสนาไม่ให้คลาดเคลื่อนไป

3) เพื่อให้พระพุทธศาสนาดำรงอยู่ได้สืบไป 

3.การสังคายนาครั้งแรก (ครั้งที่ 1) กระทำขึ้นเมื่อ พระพุทธเจ้าปรินิพพานไปแล้ว 3 เดือน

4.การสังคายนาครั้งที่ทำให้เกิดความเปลี่ยนแปลงในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาคือ

การสังคายนาครั้งที่ 3 เพราะครั้งนี้ทำให้พระพุทธศาสนาเผยแผ่ไปต่างแดน

5.พระสงฆ์เถระผู้ที่เดินทางมาเผยแผ่พระพุทธศาสนายังดินแดนสุวรรณภูมิ ได้แก่ พระโสณเถระ และ พระอุตตรเถระ

6.การสังคายนาที่ถือว่ากระทำเป็นครั้งแรกในประเทศไทย เกิดขึ้นที่ วัดโพธาราม จังหวัดเชียงใหม่ ในรัชสมัย พระเจ้าติโลกราชแห่งอาณาจักรล้านนา

7.การจัดพิมพ์พระไตรปิฎกด้วยตัวอักษรไทยเป็นครั้งแรกของโลก เกิดขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2431 จัดที่ พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย ในรัชสมัย พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

8.รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงสถาปนาสถาบันการศึกษาสงฆ์ชั้นสูง2แห่ง คือ 

1) มหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย ณ วัดมหาธาตุ

2) มหามกุฎราชวิทยาลัย ณ วัดบวรนิเวศวิหาร

9.พระไตรปิฎกฉบับสยามรัฐ เกิดขึ้นในรัชสมัย พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว โดย นับเป็นพระไตรปิฎกฉบับภาษาไทยที่สมบูรณ์ที่สุด

10.สรุปการสังคายนามีผลต่อพระพุทธศาสนา ผู้ศึกษา และศาสนิกชน คือ

1) ทำให้คำสอนของพระพุทธเจ้าได้รับการรวบรวมไว้เป็นลายลักษณ์อักษร และเป็นระบบระเบียบ

2) ทำให้พุทธศาสนามีแหล่งอ้างอิงที่ชัดเจน และได้สืบทอดต่อไปในอนาคต

3) การสังคายนาทำให้เกิดพระไตรปิฎก ซึ่งเป็นเสมือนตำราให้ผู้ศึกษาและศาสนิกชนสามารถใช้ศึกษาค้นคว้าและนำไปปฏิบัติ

4) ทำให้สะดวกในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาสืบไป

5) ทำให้ผู้ศึกษาและศาสนิกชนมีตำราในการใช้อ้างอิงศึกษาวิเคราะห์ทำความเข้าใจร่วมกันได้อย่างลึกซึ้ง ผู้ศึกษาและศาสนิกชนสามารถใช้ตำราหรือพระไตรปิฎกเป็นมาตรฐานในการตรวจสอบความเข้าใจและข้อปฏิบัติต่าง ๆ ในพุทธศาสนา

การสังคายนา	สาเหตุ/ ผล	เวลา/ สถานที่/ ผู้กระทำ/ ผู้อุปถัมภ์
ครั้งที่ 1	สาเหตุ:  -พระภิกษุสุภัททะ กล่าววาจาในทำนองดูหมิ่นพระพุทธองค์และแสดงความดีใจเมื่อได้ข่าวว่าพระพุทธเจ้าปรินิพพาน -เพื่อธำรงรักษาพระธรรมวินัยเอาไว้ไม่ให้สูญหายหรือคลาดเคลื่อนไป ผล: แนวการวางระเบียบพระธรรมวินัยถูกจัดเป็นรูปแบบที่เรียกว่า พระไตรปิฎก และยังคงมีการรักษาสิ่งที่ได้จัดรวบรวมอยู่ในพระไตรปิฎกฉบับเถรวาทโดยไม่มีการปรับแก้มาจนปัจจุบัน	เวลา: 3 เดือนหลังพระพุทธเจ้าปรินิพพาน สถานที่: ถ้ำสัตบรรณคูหา เมืองราชคฤห์ แคว้นมคธ ผู้กระทำ: พระมหากัสสปะ  พระอานนท์ พระอุบาลี พระสงฆ์เข้าร่วม 500 รูป ผู้อุปถัมภ์: พระเจ้าอชาตศัตรู
ครั้งที่ 2	สาเหตุ: พระยสกากัณฑกบุตร พบเห็นข้อปฏิบัติย่อหย่อน 10 ประการทางพระวินัยของภิกษุวัชชีบุตร เช่น ควรเก็บเกลือไว้ในเขาสัตว์เพื่อรับประทานได้ ควรฉันอาหารยามวิกาลได้ ควรรับเงินทองได้ เป็นต้น พระยสะกากัณฑกบุตรจึงชวนพระเถระต่าง ๆ ให้ช่วยกันวินิจฉัย แก้ความถือผิดครั้งนี้ ผล: การทำสังคายนาครั้งนี้มีพระสงฆ์มาประชุมร่วมกัน 700 รูป ดำเนินการอยู่เป็นเวลา 8 เดือน จึงเสร็จสิ้น	เวลา: พ.ศ. 100 สถานที่: วาลิการาม เมืองเวสาลี แคว้นวัชชี ผู้กระทำ: พระสัพพกามี พระสาฬหะ พระขุชชโสภิตะ  พระวาสภคามิกะ พระเรวตะ พระสัมภูตะสาณวาสี  พระยสกากัณฑกบุตร พระสุมนะ  ผู้อุปถัมภ์: พระเจ้ากาฬาโศก
ครั้งที่ 3	สาเหตุ: พระนอกศาสนาปลอมเข้ามาบวชมากขึ้น ทำให้พระพุทธศาสนามัวหมอง ผล: มีพระสงฆ์มาประชุมร่วมกัน 1,000 รูป ดำเนินการอยู่เป็นเวลา 9เดือน จึงเสร็จสิ้น ในการทำสังคายนาครั้งนี้ พระโมคคัลลีบุตรติสสเถระ ได้แต่งคัมภีร์กถาวัตถุ ซึ่งเป็นคัมภีร์หนึ่งในพระอภิธรรม และเมื่อทำสังคายนาเสร็จแล้ว ก็มีการส่งคณะทูตไปประกาศพระพุทธศาสนาในประเทศต่าง ๆ มีดังนี้ -พระมหินทเถระ โอรสของพระเจ้าอโศกมหาราช นำพระพุทธศาสนาไปประดิษฐานในลังกา -พระโสณเถระและพระอุตตรเถระ นำพระพุทธศาสนามาเผยแผ่ยังดินแดนสุวรรณภูมิ	เวลา: พ.ศ. 234 สถานที่: อโศการาม กรุงปาฏลีบุตร แคว้นมคธ ผู้กระทำ: พระโมคคัลลีบุตรติสสเถระ ผู้อุปถัมภ์: พระเจ้าอโศกมหาราช
ครั้งที่ 4	สาเหตุ: ให้พระศาสนาประดิษฐานมั่นคงในลังกาทวีป ผล: ศาสนาพุทธมั่นคงประเทศศรีลังกา	เวลา: พ.ศ. 238 (บางตำราระบุว่า พ.ศ. 236) สถานที่: ถูปาราม เมืองอนุราธบุรี    (บางตำราระบุว่า ชาลันธร หรือ กัษมีร์) ผู้กระทำ: พระมหินทเถระ พระอริฏฐะ พระสงฆ์เข้าร่วม 68,000 รูป  (บางตำราระบุว่า นิกายมหายาน) ผู้อุปถัมภ์: พระเจ้าเทวานัมปิยะติสสะ (บางตำราระบุว่า พระเจ้ากนิษกะ)
ครั้งที่ 5	สาเหตุ: พระสงฆ์ในลังกาเห็นพ้องต้องกันว่า พระพุทธวจนะที่ถ่ายทอดโดยวิธีท่องจำอาจจะขาดตกบกพร่องในภายภาคหน้า     ผล: พระสงฆ์ 500 รูป ประชุมกันสวดซ้อมแล้วจารึกพุทธพจน์ลงในใบลาน	เวลา: พ.ศ. 433 (บางตำราระบุว่า 450) สถานที่: อาโลกเลณสถาน มตเลชนบท ประเทศศรีลังกา ผู้กระทำ: พระรักขิตมหาเถระ และพระสงฆ์ชาวลังกา ผู้อุปถัมภ์: พระเจ้าวัฏฏคามณีอภัย
ครั้งที่ 6	สาเหตุ: พระไตรปิฎกในอินเดียไม่มีอรรถกถา ผล: ทำเป็นภาษาบาลี	เวลา: พ.ศ. 956 สถานที่: วัดมหาวิหาร ประเทศศรีลังกา ผู้กระทำ: พระพุทธโฆษาจารย์ ผู้อุปถัมภ์: พระเจ้ามหานาม
ครั้งที่ 7	สาเหตุ: เป็นการชำระอรรถกถา ประเทศศรีลังกาขาดคัมภีร์ฎีกา (คัมภีร์ที่อธิบายอรรถกถา)          ผล: อธิบายความจากครั้งที่ 6 ให้ชัดเจน ตัวพระไตรปิฎก เรียกว่าบาลี คำอธิบายพระไตรปิฎก เรียกว่า อรรถกถา คำอธิบายอรรถกถา เรียกว่า ฎีกา	เวลา: พ.ศ. 1587 สถานที่: ประเทศศรีลังกา ผู้กระทำ: พระกัสสปเถระ และพงสงฆ์ 1,000 รูป ผู้อุปถัมภ์: พระเจ้าปรากรมพาหุมหาราช
ครั้งที่ 8	สาเหตุ: ชำระพระไตรปิฎกให้ชัดเจน พระไตรปิฎกยังขาดตกบกพร่องผิดเพี้ยนและไม่ครบ ผล: ใช้เวลา 1 ปี จึงสำเร็จสังคายนา ครั้งนี้จัดเป็นครั้งที่ 1 ในประเทศไทย	เวลา: พ.ศ. 2020 สถานที่: วัดโพธาราม จังหวัดเชียงใหม่ ประเทศไทย ผู้กระทำ: พระธรรมทินนเถระและพระภิกษุหลายร้อยรูป ผู้อุปถัมภ์: พระเจ้าติโลกราชแห่งอาณาจักรล้านนา
ครั้งที่ 9	สาเหตุ: พระผู้ใหญ่ประพฤติย่อหย่อนในพระธรรมวินัย ผล: ชำระพระไตรปิฎกให้ชัดเจน มีการจารึกลงในใบลาน สังคายนาครั้งนี้สำเร็จภายใน 5 เดือน จัดว่าเป็นสังคายนาครั้งที่ 2 ในประเทศไทย	เวลา: พ.ศ. 2331 สถานที่: วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์ กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย ผู้กระทำ: พระสงฆ์ 218 รูป กับราชบัณฑิตาจารย์อุบาสก 32 คน ผู้อุปถัมภ์: พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชแห่งกรุงรัตนโกสินทร์
ครั้งที่ 10	สาเหตุ: พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสวยราชย์ได้ 25 ปีทรงปรารภจะบำเพ็ญพระมหากุศล ทรงเห็นว่าพระไตรปิฎกที่เขียนไว้ในใบลานไม่มั่นคง ทั้งจำนวนก็มากยากที่จะรักษา และเป็นตัวขอม ผู้ไม่รู้อ่านไม่เข้าใจ  ผล: พิมพ์พระไตรปิฎกเป็นเล่มแบบฝรั่ง โดยคัดลอกตัวขอมในคัมภีร์ใบลาน เป็นตัวอักษรไทย แล้วชำระแก้ไขและพิมพ์เป็นเล่มหนังสือ รวม 39 เล่ม เริ่มชำระและพิมพ์ตั้งแต่พ.ศ.2431 สำเร็จเมื่อพ.ศ.2436 จำนวน 1,000 ชุด นับเป็นครั้งแรกในประเทศไทยที่มีการพิมพ์พระไตรปิฎกเป็นเล่มด้วยอักษรไทย นับเป็นการสังคายนาครั้งที่ 3 ที่ทำในประเทศไทย	เวลา: พ.ศ. 2431 สถานที่: พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย ผู้กระทำ: สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ครั้งดำรงพระยศเป็นกรมหมื่นวชิรญาณวโรรส และสมเด็จพระสังฆราช (สาปุสฺสกาว) ครั้งยังเป็นสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์เป็นประธาน มีพระสงฆ์เข้าประชุมเป็นสังคีติการกสงฆ์ จำนวน 110 รูป ผู้อุปถัมภ์: พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ครั้งที่ 11	สาเหตุ: สมเด็จพระสังฆราชทรงดำริว่า พระไตรปิฎกมีข้อคลาดเคลื่อนอันเกิดจากความประมาทพลาดพลั้งในการคัดลอกและตีพิมพ์ เห็นควรทำการสังคายนาพระธรรมวินัยตรวจสอบชำระให้บริสุทธิ์บริบูรณ์ ผล: ตีพิมพ์พระไตรปิฎกขึ้นใหม่ เนื่องในวันเฉลิมพระชนมพรรษา เริ่มแต่พ.ศ.2528 และเสร็จสิ้นลงเมื่อพ.ศ.2530 นับเป็นการสังคายนาครั้งที่ 4 ที่ทำในประเทศไทย	เวลา: พ.ศ. 2530 สถานที่: พระตำหนักสมเด็จวัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์ กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย ผู้กระทำ: สมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปริณายก (วาสนมหาเถระ) เป็นประธาน ผู้อุปถัมภ์: พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช